10 alternatieven voor PowerPoint

Ben jij ook weleens bekogeld met te veel PowerPoint bullets?

Zo ja, dan weet je hoe saai dit is. Het is alsof je mee-kijkt met de spiekbrief van de trainer…

Een nogal lange spiekbrief

Gelukkig kan het anders en in dit blog lees je hoe.

Natuurlijk wil je als trainer soms wat informatie overdragen. Je kunt immers niet meteen zeggen: ‘ga maar oefenen!’ Mensen willen meestal eerst een paar dingen weten: Waarom moet ik dit leren? Hoe verbetert het mijn leven of dat van anderen? Hoe werkt het eigenlijk? Is er wel bewijs voor dat het werkt? Welke stappen moet ik volgen?

En de meeste trainers grijpen dan onmiddellijk naar powerpoint

Voor alle helderheid: an sich is er niets mis met powerpoint. Het is een prima tool, waar je prachtige en breinvriendelijke presentaties mee kunt maken. Alleen doet bijna niemand dat. De meeste trainers laten zich nog steeds verleiden tot het schieten met powerpoint-bullets. Er is zelfs een naam voor dit fenomeen:

Death by powerpoint

En eerlijk is eerlijk: ik heb dat ook lang gedaan. Tot ik echt in de gaten kreeg hoe ons brein graag leert: ons brein houdt o.a. van visuele input en leeft op van zaken die emotioneel relevant zijn.

Daarom volgen hieronder 10 alternatieven voor het gebruikelijke mitrailleurwerk.

1. Show and tell

Hang je verhaal eens op aan één of meer voorwerpen! Vele TED-sprekers gingen je hierin al voor: ons hoofd van defensie Peter van Uhm kwam het podium op met een mitrailleur. Kinderarts dr. Elliot Krane liet eerst een veer en daarna een gasbrander zien, haalde beide langs zijn arm en vertelde dat bij kinderen met chronische pijn het één voelt als het ander. Andy Puddicombe tenslotte hing zijn verhaal op aan 3 jongleerballen.

2. Gebruik een flipover en gebruik hem goed

Een flip-over? Is dat niet een beetje ouderwets? Juist niet! Mensen willen niet meer passief consumeren, maar mee denken en mee creëren. Een flip-over nodigt hier veel meer toe uit, zeker als deze ook visueel wordt ingezet. Gebruik dus niet alleen tekst, maar ook eenvoudige schema’s, cartoons en visuele templates, waar mensen zelf dingen aan toe kunnen voegen. In de 3-daagse Breinvriendelijk Trainen leer je hoe je alles uit een flip-over kunt halen.

3. Gebruik storytelling

Een goed verteld verhaal heeft geen visuele ondersteuning nodig. Die ben jij dan namelijk zelf! Als het verhaal authentiek is dan is de emotie van je gezicht af te lezen. Het mooie daarvan is dat wij als luisteraars deze emoties meebeleven. Experimenten hebben namelijk aangetoond dat in de breinen van luisteraars dezelfde gebieden oplichten als in die van de verteller. We resoneren letterlijk mee met het brein van de verteller, hoe bijzonder is dat?

4. Deel een hand-out uit

Als je momenteel veel informatie in bepaalde slides van je PowerPoint hebt staan, overweeg dan eens hier een hand-out van te maken. Maak het aantrekkelijk met beeldmateriaal en gun mensen echte leestijd. En dus geen ‘leestijd’ waar jij doorheen praat… Ons brein kan nl. niet echt multi-tasken, ook al denken we van wel. Mensen vinden het bovendien fijn om iets tastbaars mee te krijgen en te kunnen gebruiken als ‘spiekbrief’.

5. Geef de info vooraf

Als je veel informatie over te dragen hebt, overweeg dan om dit van te voren al aan te bieden. De simpelste manier hiervoor is een artikel van iemand anders, maar je kunt bijvoorbeeld ook een lekker leesbaar e-bookje maken met daarin links naar een aantal leuke filmpjes en andere relevante info. Nog activerender wordt het als je mensen zelf informatie laat opzoeken en tijdens de training laat uitwisselen.

6. Probeer Prezi

Tsja, prezi hoort toch ook wel thuis in dit rijtje. Prezi is ook maar een tool die je zowel goed als verkeerd kunt inzetten. Maar het nodigt meer uit tot creativiteit en minder tot bullet-werk. En je kunt het grotere plaatje tonen door af en toe even uit te zoomen. En ook dat vindt ons brein fijn, vooral als dat grotere plaatje een kapstok biedt om de nieuwe info aan op te hangen. Uit onderzoek door Lisanne van Hal aan de Universiteit van Tilburg bleek dat middelbare scholieren na 3 weken meer hadden onthouden van een Prezi dan van een PowerPoint, beiden gepresenteerd door dezelfde persoon. Ook waren ze creatiever in het reproduceren van het geleerde. Toegegeven: een Prezi maken kost wel iets meer tijd – je bent gewaarschuwd.

7. Begin met een ervaring

Als je mensen eerst iets laat ervaren weet je zeker dat ze bij de les blijven. Geef mensen bijvoorbeeld twee heel verschillende opdrachten en laat ze reflecteren op het verschil dat ze ervaren hebben. Vervolgens kun je de theorie ophangen aan de nabespreking. Tijdens de trainingen motiverende gespreksvoering die ik geef laat ik mensen altijd eerst elkaar 3’ coachen vanuit de reparatie-reflex (de ander overtuigen) en vervolgens vanuit oprechte nieuwgierigheid naar de beweegredenen van de ander. Het belangrijkste inzicht ontstaat dan al vóór de 1e pauze. Hierop zijn natuurlijk vele variaties te bedenken, die passen bij jouw thema.

8. Houd je aan de 10 minuten-regel

Ons brein kan zich maar ongeveer 10 minuten concentreren op een presentatie. Doe dus iedere 10 minuten iets wat mensen weer even wakker schudt: stel ze een vraag, laat ze bewegen, laat ze lachen, vertoon een filmpje, laat ze iets uitwisselen in tweetallen of doe iets verrassends.

9. Leg een model op de vloer

Nee, geen naakt-model… een communicatiemodel. De roos van Leary, Kolb, het kernkwadrant. Elke trainer laat wel eens een communicatiemodel zien. In plaats van zo’n model middels PowerPoint aan je publiek te tonen, kun je het ook op de vloer leggen en je deelnemers er doorheen laten lopen. Van te voren of ter plekke maak je van de belangrijkste elementen eenvoudige grondkaarten. Laat ze vervolgens een plek innemen die op dat moment bij ze past. En ga van daaruit op onderzoek. Laat ze in gesprek gaan met mensen die op andere plekken staan. Waar wil je naar toe? Wat wordt je volgende stap?

10. Maak er een quiz van!

Wij zijn geneigd te denken dat testen slechts tot doel heeft om de aanwezige kennis te controleren. Maar wist je dat je ook kennis kunt overdragen middels een test. Dit wordt ook wel het testing-effect genoemd. Mensen 5’een tekst laten lezen + 10’ testen afnemen leidt tot langer onthouden dan 15’ laten lezen. Ook het vooraf testen heeft een positief effect op de aanwezige kennis. Als je er een speelse quiz van maakt inclusief ludieke prijzen en je geeft na elke vraag feedback, dan wordt het ook nog een leuke en spannende ervaring, die de dopamine (hulpstof bij leren) rijkelijk doet stromen.

Tot zover de 10 tips!

En als je het niet kunt laten en je wilt toch per sé PowerPoint gebruiken, zorg dan dat je veel beeld gebruikt en weinig tekst. Zorg voor variatie, emotie en een lach op zijn tijd. En houd je aan de 10 minuten regel, dan kan zelfs een PowerPoint-presentatie nog best heel breinvriendelijk worden.

In dit blog lees je meer over wat trainers kunnen leren van TED-talks. En hier zie je een geinige presentatie van hoe het niet moet door Don mc. Millan.

Weet jij zelf nog leuke alternatieven voor PowerPoint? Deel ze dan hieronder, zo leren we van elkaar!

Vond je dit blog waardevol? Ik lees graag je reactie en tof als je het deelt met je netwerk via de buttons hieronder!